Nieuwe kijkoperatie voor slokdarmkanker met de robot

Slokdarmkanker heeft een onvoorspelbaar groei- en uitzaaiingspatroon. Om deze reden wordt tijdens slokdarmkankeroperaties niet alleen de tumor verwijderd, maar de gehele slokdarm, de slokdarm-maag overgang en de omringende lymfeklieren in borstkas en buik. Deze operatie wordt meestal uitgevoerd via grote snedes in de borstkas, de buik en de hals (open transthoracale benadering) en gaat gepaard met veel complicaties.

Om de chirurgische schade te beperken en om zo de complicaties van de operatie te verminderen zijn andere operatieve benaderingen ontwikkeld.

Zo is een operatietechniek ontwikkeld waarbij alleen via de buik en de hals wordt geopereerd en waarbij de borstkas gesloten blijft (open transhiatale benadering). Het nadeel hiervan is echter dat lymfeklieren die in de borstkas liggen en die mogelijk kanker bevatten, niet verwijderd kunnen worden. Een andere operatietechniek is slokdarmkankeroperatie via minimaal invasieve chirurgie (‘kijkoperatie’ of ‘sleutelgatchirurgie’).

Minimaal invasieve chirurgie biedt ten opzichte van de open operatietechnieken verschillende voordelen voor de patiënt: er wordt minder schade aangericht doordat er wordt geopereerd via zeer kleine snedes, de pijn na de operatie is minder, de herstelduur na de operatie is korter en het cosmetisch resultaat is beter. Voor de chirurg brengen minimaal invasieve operatietechnieken echter nadelen met zich mee. Zo is er sprake van 2-dimensionaal zicht (de chirurg kijkt naar een monitor) en is het zicht van de chirurg afhankelijk van de camerastand die door de assistent wordt bepaald.

De natuurlijke oog-hand-doel coördinatie is verstoord, doordat de chirurg niet naar het operatiegebied kijkt, maar naar de monitor. Tevens vindt verstoring plaats, doordat de beweging van de uiteinden van de operatie-instrumenten tegengesteld is aan de beweging van de handen van de chirurg. Een ander nadeel is dat de lange, starre operatie-instrumenten minder goed te manoeuvreren zijn, waardooor verschillende handelingen niet met hetzelfde gemak als in de open situatie kunnen worden uitgevoerd.

Het Da Vinci® robotsysteem is ontwikkeld om aan de nadelen van de huidige minimaal invasieve chirurgie tegemoet te komen. Dit robotsysteem bestaat uit 3 delen; De console waarmee de chirurg op afstand de robot bestuurt , de operatierobot met de 3 robotarmen en de kar met electronische apparatuur. De Da Vinci® robot biedt de chirurg een 3-dimensionaal, 10x vergroot zicht op het operatiegebied.

De operatie-instrumenten hebben kleine gewrichtjes aan het (inwendige) uiteinde, waardoor soepele bewegingen mogelijk zijn. De camera is bevestigd aan de middelste robotarm, die door de chirurg zelf te besturen is. Daarnaast biedt de console de chirurg een comfortabele en ergonomisch verantwoorde werkplek. Dit robotsysteem is o.a. in gebruik bij het UMC Utrecht.

Het Da Vinci® robotsysteem wordt momenteel in Amerika standaard toegepast bij prostaatkankeroperaties, aangezien is gebleken dat deze techniek beter is dan de open prostaatkankeroperatie en beter dan de minimaal invasieve operatie zonder robot-assistentie. Het Da Vinci® robotsysteem zou ook van toegevoegde waarde kunnen zijn bij slokdarmkankeroperaties, tijdens het vrijmaken van de slokdarm en de omringende lymfeklieren van de omliggende belangrijke organen zoals het hart en de luchtpijp.

bron: Strategies to improve the outcome of esophagectomy for esophageal cancer – j. boone (ISBN 978-90-393-4976-2)